Muzeum gromadzi, przechowuje, konserwuje i udostępnia zbiory w zakresie etnologii i nauk pokrewnych, dotyczących wsi mazowieckiej.
Muzeum informuje o treściach gromadzonych zbiorów, upowszechnia podstawowe wartości historii, nauki i kultury polskiej, kształtuje wrażliwość poznawczą i estetyczną, umożliwia kontakt ze zbiorami, a także prowadzi badania naukowe i działalność oświatową.
Muzeum prowadzi działalność w szczególności przez:
1) gromadzenie zabytków, dzieł sztuki i materiałów dokumentacyjnych określonym zakresie, pozyskiwanych w drodze zakupów, darowizn, zapisów depozytów, wymiany;
2) inwentaryzowanie, katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów oraz materiałów dokumentacyjnych;
3) przechowywanie gromadzonych zbiorów, w warunkach zapewniających im właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo, oraz magazynowanie ich w sposób dostępny do celów naukowych;
4) zabezpieczenie i konserwację zbiorów oraz, w miarę możliwości, zabezpieczanie zabytków archeologicznych nieruchomych oraz innych nieruchomych obiektów kultury materialnej i przyrody;
5) urządzanie wystaw stałych i czasowych;
6) organizowanie badań i ekspedycji naukowych, w tym archeologicznych;
7) prowadzenie działalności edukacyjnej;
8) popieranie i prowadzenie działalności artystycznej i upowszechniającej kulturę;
9) udostępnianie zbiorów do celów edukacyjnych i naukowych;
10) inicjowanie, wspieranie i prowadzenie projektów związanych z zakresem działalności Muzeum;
1 1) organizowanie lub współorganizowanie spotkań, zjazdów i konferencji związanych z zakresem działalności Muzeum;
12) zapewnienie właściwych warunków zwiedzania oraz korzystania ze zbiorów i zgromadzonych informacji;
13) prowadzenie działalności wydawniczej, w tym opracowywanie, publikowanie i rozpowszechnianie katalogów, przewodników wystaw materiałów informacyjnych z zakresu działalności Muzeum oraz wydawnictw naukowych;
14) współpracę z polskimi i zagranicznymi muzeami, administracją rządową i samorządową instytucjami kultury, polskimi i zagranicznymi instytutami naukowo-badawczymi, organizacjami pozarządowymi, a także innymi osobami prawnymi, jednostkami nieposiadającymi osobowości prawnej oraz osobami fizycznymi.