Czarownice

Czarownice- rzucanie uroków, złe oko

Czarownica to istota półdemoniczna, która swoje siły zyskała dzięki konszachtom z diabłem. Dawniej wierzono, że to właśnie czarownice rzucają uroki, trudnią się złą magia i sprowadzają choroby i nieszczęścia na ludzi. Przyjmowały one różne postacie, tak aby się nie wyróżniać[1]. Istniało wiele sposobów na rozpoznanie czarownicy wśród lokalnej społeczności: zazwyczaj takim kobietom lepiej się powodziło, kozy i krowy dawały więcej mleka, lecz napotykały też przeciwności jak niemoc uczestnictwa we Mszy Świętej czy niemożność okrążenia kościoła podczas procesji rezurekcyjnej[2]. „Jeszcze w XIX w. wiarę w czarownice piętnowano w kazaniach kierowanych do ludu wiejskiego, przy okazji powielając stereotypowy obraz wiedźmy”[3].

O rzucanie uroków można było posądzić każdego spoza danego domostwa, więc nawet najbliższa sąsiadka, mogła posiadać złe oko i sprawiać, że kwiaty na rabatach usychały, zawekowane przetwory się psuły, krowy przestawały dawać mleko czy dzieci zaczynały płakać, gdy ta zachwyciła się ich wyglądem.

Przed rzuceniem uroku czy złym okiem próbowana się chronić na różne sposoby. Zawiązywano na wózkach czerwoną wstążkę, aby to na niej skupiała się moc i czary były mniej dotkliwe. Odstręczającymi roślinami, które suszono i wieszano w domach i stodołach oraz używano ich do przyrządzania naparów, były zioła, które posiadały ostre zapachy: mięta, dziurawiec, ruta. Wierzono, że dzięki nim można odwrócić urok i zmniejszyć nieszczęścia[4]. Używano także cierni, które dzięki kłującym właściwościom miały moc odstraszania i oczyszczania, zwłaszcza te palone w Wielką Sobotę zyskiwały dodatkowe moce, które miały zatrzymywać niebezpieczeństwo[5]. Chroniącymi atrybutami były też wszystkie poświęcone przedmioty i substancje takie jak, święte obrazki, relikwie, woda święcona czy pobłogosławiona sól.

Magdalena Kowalak

Bibliografia

• Kowalski P., Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie, Warszawa 2007.
• Wróblewska V., Czarownica, Strona internetowa: Czarownica – Słownik polskiej bajki ludowej – red. Violetta Wróblewska (umk.pl).
• Zych P., Vargas W., Bestiariusz słowiański. Rzecz o skrzatach wodnikach i rusałkach, Olszanica 2015.

[1] P. Zych, W. Vargas, Bestiariusz słowiański. Rzecz o skrzatach wodnikach i rusałkach, Olszanica 2015, s. 52-53.

[2] V. Wróblewska, Czarownica, Strona internetowa: Czarownica – Słownik polskiej bajki ludowej – red. Violetta Wróblewska (umk.pl) [dostęp: 03.03.2022].

[3] Ibidem.

[4] P. Kowalski, Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie, Warszawa 2007, s.22-25.

[5] Ibidem, s. 64-67.