HISTORIA MUZEUM WSI MAZOWIECKIEJ W SIERPCU
Historia Muzeum sięga 1971 r. Stało się ono ukoronowaniem inicjatywy rzeźbiarzy ludowych z Sierpca i okolic, od dłuższego czasu poszukujących miejsca, gdzie mogliby się spotykać i wystawiać swoje prace. Ich wieloletnie wysiłki uwieńczone zostały sukcesem. Naczelnik Miasta w porozumieniu z Ministrem Kultury i Sztuki powołał z dniem 24 marca 1971 r. Muzeum Etnograficzne w Sierpcu. Była to instytucja o charakterze badawczo – oświatowym gromadząca dobra kultury w zakresie etnografii i sztuki ludowej, ze szczególnym uwzględnieniem rzeźby regionu sierpeckiego.
Pierwszym kierownikiem Muzeum został Antoni Lorenc. W 1971 r. na potrzeby nowo powstałej placówki muzealnej przeznaczono dwie sale w usytuowanym w centrum miasta ratuszu, który w tym czasie był jeszcze siedzibą władz miejskich. W 1979 r. władze miejskie aktem własności przekazały Muzeum cały budynek. Jeszcze w 1971 r. pojawiła się koncepcja utworzenia Parku Etnograficznego w centrum miasta wokół XVII – wiecznej chaty zwanej „Kasztelanką”. Koncepcja upadła, ale w wyniku badań naukowych przeprowadzonych przez Instytut Podstaw Rozwoju Architektury Politechniki Warszawskiej miasto Sierpc zostało uznane za najdogodniejsze miejsce lokalizacji skansenu. Opracowanie dokumentacji oraz pomoc w przeniesieniu wytypowanych do rozbiórki obiektów zadeklarował Urząd Konserwatorski wraz z grupą naukowców Politechniki Warszawskiej. W 1972 r. wytypowano do przeniesienia 2 pierwsze obiekty drewniane: karczmę z Sochocina i kuźnię z Żuromina. W 1974 r. do Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie został złożony wniosek w sprawie organizacji Parku Etnograficznego w Sierpcu. W 1975 r. po zabezpieczeniu środków finansowych z budżetu centralnego i wojewódzkiego, na mocy Zarządzenia Naczelnika Powiatu Sierpeckiego z dnia 21 maja rozszerzono działalność Muzeum o oddział „Park Etnograficzny” i zmieniono nazwę na Muzeum i Park Etnograficzny w Sierpcu. W 1975 r. ośrodek muzealny w Sierpcu składał się już z budynku drewnianego przy ul. Armii Czerwonej 38 (trzy pokoje) mieszczącego administrację, komórkę techniczną i siedzibę kierownictwa; dwóch sal w budynku ratusza miejskiego; trzech baraków drewnianych przeznaczonych na magazyny muzealiów oraz składowiska rozebranych obiektów budownictwa wiejskiego przeznaczonych do lokacji na terenie skansenu. Naczelnym zadaniem placówki stała się budowa skansenu w celu ochrony najcenniejszych zabytków architektury wiejskiej i małomiasteczkowej Mazowsza północno – zachodniego. W 1976 r. obszar gruntów przeznaczonych pod budowę skansenu objął 1/3 dawnego podmiejskiego majątku Bojanowo. W 1978 r. doc. Marian Pokropek z Katedry Etnografii Uniwersytetu Warszawskiego opracował program zagospodarowania tego terenu zakładający odtworzenie trzech zespołów wiejskich występujących na Mazowszu północno – zachodnim (rzędówki, ulicówki, przysiółka oraz zespołu dworskiego). W latach 1976-84 pozyskano 25 obiektów budownictwa wiejskiego w tym karczmę, kuźnię, budynki mieszkalne (chałupy) i gospodarcze.
-
- Zagroda z Dzierżążni, pocz. lat 80-tych XX w.
-
- Zagroda z Rzeszotar Zawad – 1979 r.
-
- Droga do karczmy, pocz. lat 80-tych
Punktem wyjścia do tworzenia ekspozycji muzealnej były badania terenowe prowadzone przez pracowników Muzeum w latach 1980 – 1984. Pozwoliły one zarejestrować stan zachowania wybranych dziedzin kultury materialnej i duchowej wsi Mazowsza północno – zachodniego oraz opracować założenia zagospodarowania zagród. Przyjęto ramy czasowe prezentowanych ekspozycji: od końca XIX do połowy XX w. Pierwsze ekspozycje stałe wykonano w 1984 r. w chałupach z Rempina, Izdebna, Rzeszotar Zawad, Dzierzążni, Jonnego i Chwał, w spichrzu i stolarni z Dzierzążni oraz stodole w zagrodzie z Chwał. W 1985 r. nastąpiło oficjalne otwarcie Parku Etnograficznego w Sierpcu. Początkowo Park Etnograficzny funkcjonował jako oddział Muzeum Etnograficznego w Sierpcu. Dopiero w 1987 r. doszło do zespolenia obu placówek – Muzeum Etnograficznego oraz Parku Etnograficznego – i przemianowania ich na Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu. Od 1999 r. organizatorem Muzeum jest Zarząd Województwa Mazowieckiego a ogólny nadzór sprawuje Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dotychczas na terenie skansenu odtworzono wieś rzędową składającą się z 9 zagród włościańskich, zagrodę młynarską z wiatrakiem, zespół dworski z murowanym dworem otoczonym parkiem, zespół karczemny z karczmą, kuźnią i chałupą kowala, drewniany kościół wraz z dzwonnicą oraz XVIII- wieczny drewniany dwór.
23 stycznia 2009 r., na mocy umowy zawartej pomiędzy Burmistrzem Miasta Bieżunia i Marszałkiem Województwa Mazowieckiego, Muzeum Małego Miasta w Bieżuniu przeszło pod zarząd Samorządu Województwa Mazowieckiego jako oddział zamiejscowy Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu. Od 1990 r. funkcję dyrektora placówki pełni Jan Rzeszotarski.
Honorowy patronat nad wydarzeniami jubileuszowymi objęli: Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, Marszałek Województwa Mazowieckiego oraz Stowarzyszenia Muzeów na Wolnym Powietrzu w Polsce
Od Muzeum Etnograficznego do Pałacu Zamoyskiego?
24 marca 2021 roku mija 50 lat od utworzenia w Sierpcu Muzeum Etnograficznego. Skromna jednodziałowa placówka, którą powołano do życia ze względu na prężnie działający ośrodek rzeźby ludowej dała początek złożonej strukturalnie i ważnej na mapie kulturalnej kraju jednostce jaką jest dziś Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu.
Do budynku ratusza miejskiego, który został wyznaczony na pierwszą siedzibę dołączył wkrótce położony na obrzeżach Sierpca 50 hektarowy skansen, następnie po wielu latach oddział Muzeum Małego Miasta w Bieżuniu, a ostatnio także pałac Zamoyskich.
Obok wytworów sztuki ludowej pojawiły się liczne i różnorodne zbiory etnograficzne, które wraz z translokowanymi chałupami, budynkami gospodarczymi pozwoliły na odtworzenie w najdrobniejszych szczegółach wyglądu mazowieckiej wsi z końca XIX i początku XX w.
Na początku muzeum korzystało z dwóch pomieszczeń ratusza, dziś dysponujemy rozległym terenem z różnorodnymi ekspozycjami, a także nowoczesnymi salami do prowadzenia zajęć edukacyjnych, organizacji konferencji i spotkań biznesowych, pracowniami, magazynami oraz obiektem administracyjnym i hotelowym.
Skromna oferta naszego Muzeum z czasem zamieniła się na szeroką gamę propozycji dla każdego odbiorcy kultury. Począwszy od wystaw czasowych organizowanych w salach ratusza i oddziale w Bieżuniu oraz zmieniających się ekspozycji na muzealnej wsi, poprzez stałe ekspozycje zbiorów. Od lekcji, warsztatów i pokazów, przez konkursy, ogniska i przejażdżki wozem dla grup szkolnych. Od konferencji i spotkań biznesowych poprzez uroczystości rodzinne takie jak śluby i chrzty. Od ciszy i spokoju przez organizowane z rozmachem imprezy plenerowe.
Mozolna praca kilku pokoleń muzealników i odwaga dyrekcji w realizacji rozlicznych planów pozwoliła stworzyć nowoczesną placówkę docenianą przez dziesiątki tysięcy corocznie odwiedzających nas turystów.
Ramowy Program Uroczystości Jubileuszowych
Szczegóły
| *Wydarzenia mogą się odbyć w innych terminach lub zostać odwołane | |
| Styczeń |
|
| Luty |
|
| Marzec |
|
| Kwiecień |
|
| Maj |
|
| Czerwiec |
|
| Lipiec |
|
| Sierpień |
|
| Wrzesień |
|
| Październik |
|
| Listopad |
|
| Grudzień |
|
- 18.02.2021 r. w ramach obchodów Jubileuszu działalności muzeum odbył się pierwszy odczyt z cyklu W czwartki o kulturze pt. Karnawał na Mazowszu. Ze względu na obecną sytuację epidemiologiczną, wykład zamieszczony został na platformie YouTube. Materiał został odtworzony 496 razy. Internauci poznali zwyczaje karnawałowe dawnej wsi i dworów, wesołe pochody zapustników i kulig na mazowieckiej wsi.
- 18.03.2021 r. swoją premierę miał drugi z cyklu W czwartki o kulturze wykład pt. Wielkanoc na Mazowszu. Odczyt został wyświetlony 1439 razy. Tematem prelekcji były zwyczaje i obrzędy ludowe związane z okresem Wielkiego Postu oraz Wielkanocy, od Środy Popielcowej po Lany Poniedziałek.
- 15.04.2021 r. odbył się już trzeci odcinek z cyklu W czwartki o kulturze pt. Muzealne rozterki – praca konserwatora. Wykład przybliżył codzienną pracę muzealnych konserwatorów. Materiał ukazuje tajniki renowacji dzieł sztuki w pracowni konserwatorskiej oraz dylematy z jakimi wiąże się praca konserwatora. Prelekcja została umieszczona na platformie Youtube.
- 20.05.2021 r. z okazji Światowego Dnia Pszczół odbyła się prelekcja z cyklu W czwartki o kulturze pt. Pszczoły i produkty pszczele. Film prezentuje historię bartnictwa sięgającą ponad 500 lat p.n.e. Dowiedzieć się również możemy, jak wytwarza się miód, jakie są jego właściwości oraz jak wpływa na nasze zdrowie. Wiele innych ciekawostek z życia pszczół poznacie z materiału dostępnego na Youtube.
- 01.06.2021 r. został rozstrzygnięty konkurs na muzealną maskotkę. Komisja konkursowa oceniła prace m.in. pod kątem nawiązania do folkloru wsi północno – zachodniego Mazowsza oraz inspiracji sierpeckim skansenem. Nagrodę główną otrzymała Olga Nawrocka – Wyniki konkursu MUZEOPRZYTULAK.
- 17.06.2021 r. odbyła się kolejna prelekcja z cyklu W czwartki o kulturze pt. Tradycyjne smaki i naturalne produkty Mazowsza. W ramach spotkania przedstawiona została problematyka produktów żywnościowych tradycyjnych i regionalnych jako kulturowego waloru turystycznego województwa Mazowieckiego, ze szczególnym uwzględnieniem powiatu sierpeckiego, jak również rola i znaczenie produktów pochodzenia naturalnego w aspekcie tradycyjnych smaków.
- 19.08.2021 r. w sali widowiskowej Hotelu Skansen Conference & Spa odbył się koncert „Poloneza czas zacząć”. Widzowie usłyszeli najwybitniejsze kompozycje muzyki polskiej w niezrównanych aranżacjach. Na scenie wystąpili artyści Orkiestry Filharmonii Kameralnej im. Witolda Lutosławskiego w Łomży pod batutą Jana Miłosza Zarzyckiego; Agnieszka Kadłubowska – sopran; Szymon Telecki – skrzypce; Paweł Pawlik – fortepian. Honorowy patronat nad wydarzeniem objął Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik.
- 26.08.2021 r. odbyła się prelekcja z cyklu W czwartki o kulturze pt. Filmowe Muzeum. Materiał na kanale YouTube poświęcony jest największym produkcjom filmowym i telewizyjnym realizowanym na terenie Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu na przestrzeni ostatnich 25 lat. Ukazuje miejsca i ciekawostki związane z poszczególnymi produkcjami takimi, jak m.in.: Szwadron, Ogniem i Mieczem, Stulecie Winnych.
- 8.09.2021 odbyła się uroczysta gala z okazji jubileuszu 50-lecia istnienia Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu, którą zaszczycili swoją obecnością przedstawiciele parlamentu RP, samorządu, instytucji kultury, urzędów, zakładów pracy, oświaty i mediów. Uroczystość rozpoczęła msza święta odprawiona w kościele z Drążdżewa, zaś główna część wydarzenia odbyła się w sali widowiskowej Hotelu Skansen Conference & Spa. Wręczone zostały odznaczenia i pamiątkowe medale osobom zasłużonym dla Muzeum. Galę poprowadził Marcin Kołaczkowski. W części artystycznej w koncercie „Piosenka pomoże na wiele, na co dzień i na niedzielę” wystąpiły zaś Krystyna Tkacz, Joanna Kołaczkowska, Klementyna Umer, Olga Szomańska oraz zespół muzyczny pod kierunkiem Jacka Subociałło. Posłanka Anna Cicholska wręczyła w imieniu Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” pracownikom: Jolancie Domańskiej, Danucie Krześniak, Jerzemu Piotrowskiemu, Joannie Rumińskiej, Robertowi Rumińskiemu, Ewie Rutkowskiej, Annie Rzeszotarskiej, Piotrowi Rzeszotarskiemu, Joannie Szewczykowskiej, Bogusławie Trojanowskiej. Odznaka jest przyznawana osobom wyróżniającym się w tworzeniu, upowszechnianiu i ochronie kultury. Wicemarszałek Wiesław Raboszuk odznaczył Medalem Pamiątkowym „Pro Masovia” Annę Rzeszotarską i Bogusławę Trojanowską. Wyróżnienie to jest nadawane osobom, które wybitnie przyczyniły się do kulturalnego rozwoju Mazowsza, za całokształt działalności zawodowej lub realizację zadań na rzecz Województwa Mazowieckiego.
-
- 9.09. – 10.09.2021 odbywała się Ogólnopolska Konferencja Naukowa zorganizowana w ramach jubileuszu 50-lecia Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu. Hasłem tegorocznych obrad była „Przyszłość naszego dziedzictwa”. Wzięło w nich udział ponad 80 muzealników, badaczy, edukatorów i animatorów kultury z całego kraju. Prelegenci zmierzyli się z tematem dostosowywania oferty muzealnej do potrzeb różnych grup odbiorców, szczególnie osób z niepełnosprawnościami, i współpracy z koordynatorami dostępności. Ważnym punktem dyskusji była też współpraca z wolontariuszami w placówkach muzealnych. Uczestnicy poruszali temat wpływu nowych trendów społecznych i wzrostu świadomości ekologicznej na tworzenie ekspozycji. Ostatni blok tematyczny skupiony był wokół wyzwań wynikających z kryzysów pandemicznego i klimatycznego. Materiały pokonferencyjne zostaną opublikowane w kolejnym Tomie rocznika muzealnego.
-
- 11.09. – 12.09.2021 r. odbył się Weekend Jubileuszowy z okazji 50-lecia istnienia Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu. Sobota poświęcona została wielkiej artystce – Mirze Zimińskiej-Sygietyńskiej, współzałożycielce oraz dyrektorce Państwowego Zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze” w 120. rocznicę jej urodzin. W sierpeckim amfiteatrze odbył się specjalny koncert „Mira – barwne życie królowej”. Na terenie wsi rzędowej zwiedzający mogli oglądać prezentacje ludowego rękodzieła oraz jesiennych zajęć gospodarskich w zagrodach. Niedziela upłynęła zaś pod znakiem Europejskich Dni Dziedzictwa, których tematem były Smaki dziedzictwa. W chałupach chłopskich nie zabrakło pokazów kiszenia kapusty, suszenia owoców, przecierania soków z pomidorów czy porad zielarskich. W weekend jubileuszowy odwiedziło nas ponad 6700 osób z całej Polski.
-
- 21.10.2021 r. odbyła się kolejna już prelekcja z cyklu W czwartki o kulturze pt.: Krajobraz mazowieckiej wsi. Z materiału dostępnego na Youtube dowiemy się, jak kształtował się wygląd wsi rzędowej na terenie naszego Muzeum oraz jakie walory przyrodnicze skrywa Mazowsze.
- 29.10.2021 r. został rozstrzygnięty konkurs plastyczny pt. Skansen słońcem malowany, adresowany do dzieci oraz młodzieży szkolnej w wieku 7-15 lat. Jego celem było twórcze ukazanie bogactwa barw krajobrazów sierpeckiego skansenu w różnych porach roku, w tym: obiektów muzealnych, szaty roślinnej oraz skansenowskich zwierząt. Konkurs stanowił doskonałą formę rozwijania spostrzegawczości i wrażliwości estetycznej. Do konkursu zgłoszono 454 prace. Wyniki konkursu znajdują się na naszej stronie internetowej: Rozstrzygnięcie konkursu ”Skansen słońcem malowany”.
- 18.11.2021 r. odbyła się ostatnia już prelekcja z cyklu W czwartki o kulturze pt. Boże Narodzenie na Mazowszu. W filmie przedstawione zostały dawne zwyczaje związane z obchodzeniem Świąt Bożego Narodzenia na wsiach Mazowsza. Poruszone zostały zagadnienia związane z przygotowaniami do Świąt i obrzędów liturgicznych, zachowania ludności w adwencie, zakazach i nakazach dotyczących tego okresu, zajęć domowych i gospodarskich. Poznamy postne i świąteczne potrawy, zmieniający się wygląd izb, ich dekorowanie w zależności od zamożności rodziny. Przypomnimy też przesądy i zabiegi magiczne towarzyszące niegdyś dniu wigilijnemu.
- 26.11.2021 r. został rozstrzygnięty konkurs fotograficzny pt. Skansen w obiektywie. Konkurs skierowany był do dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych. W sumie zgłoszone zostały 164 zdjęcia. Wybrane fotografie znajdą się w kalendarzu muzealnym na rok 2023. Wyniki znajdują się na naszej stronie internetowej: Rozstrzygnięcie konkursu ”Skansen w obiektywie”.
- 10.12.2021 r. nastąpiło 30 już otwarcie wystawy cyklicznej „Boże Narodzenie na Mazowszu” w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu. Uroczysta gala z tej okazji stanowiła jednocześnie podsumowanie obchodów jubileuszu 50-lecia sierpeckiego muzeum. Przed rozpoczęciem gali uczestnicy zwiedzili ekspozycję bożonarodzeniową przygotowaną we wnętrzach chałup chłopskich, zabytkowego kościoła i dwóch dworów szlacheckich. Część oficjalna uroczystości zaplanowana została w sali widowiskowej Hotelu Skansen Conference & Spa. Stanowiła ona okazję do podsumowania wszystkich inicjatyw, inwestycji, wydarzeń i projektów zrealizowanych w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu z okazji półwiecza jego istnienia. Zebrani obejrzeli materiał filmowy poświęcony historii instytucji. W klimat Świąt Bożego Narodzenia wprowadził publiczność film pt. „Zima” zrealizowany na terenie muzealnej wsi. Stanowił on doskonałe wprowadzenie do koncertu zespołu Golec uOrkiestra. Widzowie usłyszeli najpiękniejsze kolędy, pastorałki i piosenki bożonarodzeniowe z różnych regionów kraju w nastrojowych aranżacjach.
-
