Wykład o przysłowiach w malarstwie Pietera Bruegla Starszego

Mawia się, że przysłowia są mądrością narodu. W prostych, a zarazem pomysłowych formułach zawierają mnóstwo wartościowych nauk i spostrzeżeń. To właśnie powiedzenia i porzekadła odmalowane w niezrównany sposób przez Pietera Bruegla Starszego stały się tematem kolejnego wykładu z cyklu „W czwartki o kulturze”. Prelekcja pt. „Świat na opak – przysłowia niderlandzkie w twórczości Pietera Bruegla (starszego)” odbyła się 14 marca. Przygotowała i przedstawiła ją dr Aleksandra Janiszewska-Cardone, kustoszka w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Wykładowczyni zaprezentowała szeroki kontekst kulturowy i historyczny, w jakim powstały dzieła Bruegla. Przybliżyła też życiorys, twórczość i fascynacje artysty – mistrza wimmelbildu. Kompozycję obrazu „Przysłowia niderlandzkie” tworzy ogromna, przytłaczająca wręcz liczba scen nie połączonych spójną narracją. Po bliższym przyjrzeniu się dostrzegalna jest absurdalność czynności, którymi poddają się kolejne postaci. Malarz stworzył dosłowne wizualizacje mądrości ludowych. Nie pozostawił jednak żadnej wskazówki jak je odczytywać. Przez wieki kolejni badacze i miłośnicy sztuki usiłowali odsłonić zasugerowane przez niego znaczenia. Udało im się zidentyfikować ponad 100 przysłów i wyrażeń idiomatycznych. Płótna malarza kierowane były do odbiorców wywodzących się z bogatej, mieszczańskiej klasy Antwerpii i Brukseli. Kupowane przez nich i prezentowane później w salonach oraz kunstkamerach służyły jako narzędzie zabaw towarzyskich. Wzorem XVI-wiecznych humanistów historyczka sztuki zaprosiła publiczność w podróż intelektualną poprzez liczne alegorie zaklęte w ramy obrazu. Wspólne poszukiwanie odtworzonych w malarskiej wizji wyrażeń dostarczyło zebranym wiele satysfakcji i wywołało ożywioną dyskusję.

Na kolejny wykład w ratuszu zapraszamy 25 kwietnia o godzinie 17.00. Dr hab. Małgorzata Zduniak opowie o zjawisku „straszenia Niemcem” w kulturze polskiej. Zachęcamy też do zapoznania się z najnowszym, XIII już tomem „Rocznika Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu”. Znajdziecie w nim treści wszystkich prelekcji, które odbyły się w roku 2023 wraz z obszerną bibliografią.

Jarosław Asztemborski