Kontakt
  • Zmień kontrast
  • Zmniejsz rozmiar tekstu
  • Zwiększy rozmiar tekstu
  • Zobacz deklarację dostępności
logo-www-kolor-50logo-www-kolor-50logo-www-kolor-50logo-www-kolor-50
  • AKTUALNOŚCI
    • Najnowsze
    • Komunikaty
    • Blog
    • Kalendarz wydarzeń
    • Wieści Muzealne online
    • Konferencje
    • Archiwum
  • DLA ZWIEDZAJĄCYCH
    • Muzeum, godziny, bilety
    • Wirtualne spacery
    • Kup bilet
    • Regulamin zwiedzania
    • Informacje dla osób z niepełnosprawnościami
    • Oferta noclegowa
    • Gastronomia
  • EDUKACJA
  • O MUZEUM
    • Historia
    • Zbiory
    • Nagrody
    • Projekty i inwestycje
    • Biblioteka
    • Wydawnictwa – sklep
    • Partnerzy
    • Kariera
  • USŁUGI DODATKOWE
    • Wynajem obiektu i terenu
      • Kościół z Drążdżewa
      • Sale konferencyjno-szkoleniowe
      • Piknik
      • Organizacja ogniska
      • Stoiska dla wystawców
    • Wóz, bryczka
    • Szkółka jeździecka
    • Jazda w siodle
  • KUP BILET
  • BIP
  • Facebook
  • Instagram
  • YouTube
  • Mapa strony
0

ZIELONE ŚWIĄTKI

  • Strona główna
  • Aktualności
  • Blog
  • ZIELONE ŚWIĄTKI
MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ MUZEÓW
14 maja 2021
DZIECI NA WSI
31 maja 2021
21 maja 2021
Kategorie
  • Blog
Tagi

Dzień Zesłania Ducha Świętego nazywany Zielonymi Świątkami jest świętem ruchomym. Od II wieku obchodziło się to święto w 49 dzień po Zmartwychwstaniu Pańskim – licząc również Wielkanoc, Zielone Świątki są pięćdziesiątym dniem i dlatego określa się je mianem Pięćdziesiątnicy. W kulturze ludowej dzień ten postrzegany był jako początek lata. Wypadał pomiędzy 10 maja a 14 czerwca, kiedy ziemia pokrywała się zielonością i kwiatami, zboża rozwijały swoje kłosy, wegetacja była w kulminacyjnym momencie. Zieleń, jako kolor dominujący w otoczeniu pozostała w nazwie święta wśród ludu. Było to radosne święto szczególnie wśród mieszkańców wsi – rolników, którzy obserwując pola, sady i ogrody cieszyli się z przyszłych plonów. Przyroda dawała nadzieję na obfite zbiory, na dostatek trawy, a potem siana dla zwierząt, a w konsekwencji na przetrwanie całego roku i kolejnego przednówka.

Powiedzenie ludowe mówi: „Zielone Świątki – tatarak w kątki” odnosi się do dawnego zwyczaju dekorowania zagród i domu na tę wyjątkową niedzielę. W sobotę  po południu całe obejście uprzątano z niepotrzebnych sprzętów i śmieci, a ścieżki zamiatano i w niektórych domach wysypywano białym piaskiem. Wewnątrz izb także starano się przywrócić porządek. Gospodynie ścierały kurz i pajęczyny, zamiatały podłogi. Ubite z gliny polepy skrapiały wodą i wyrównywały, a w izbach, gdzie podłogi były z desek, szorowały je do białości. Następnego dnia wczesnym rankiem całe zagrody majono, czyli ozdabiano zielenią. W płoty i ogrodzenia od strony drogi powkładane były gałązki brzozy, lipy, wierzby, czy też liście tataraku. Te ostatnie wtykano także rzędem w krawędź strzech słomianych. Pociętym tatarakiem posypana była ścieżka prowadząca do drzwi wejściowych chaty, przy których z obu stron mocowano małe brzózki, lub tylko gałęzie obsypane listowiem. Nie oszczędzano tataraku obficie rozsypując jego kawałki na podłogach wewnątrz domu. Młode brzózki wstawiane były za wezgłowia łóżek. Liśćmi tataraku ozdabiane były ramy obrazów świętych. Poruszając się  po domu miało się wrażenie że jest się w lesie. Szeleściły poruszane powietrzem listki, a rozgniatane na podłodze kawałki tataraku wydawały bardzo mocny, orzeźwiający zapach tej rośliny, której przypisywano moc odganiania zła. Zapach tataraku odstraszał także insekty i owady.

To zielonoświątkowe przystrajanie domów i zagród zielenią wywodzi się z przedchrześcijańskich czasów. Prawdopodobnie jest pozostałością okresu przejścia – definitywnego pożegnania zimy i radosnego  powitania lata. Dawniej na wsiach istniał zwyczaj rozpalania przez pasterzy ognisk na wzgórzach i pastwiskach leśnych połączony z ucztą. Prowadzano też po wsiach wołu przystrojonego kwiatami i zielenią. Orszak towarzyszący zwierzęciu składał się z młodzieży wymachującej zielonymi witkami. Czasem szli też muzykanci. Na Podlasiu w Zielone Świątki wybierano najładniejszą dziewczynę, strojono ją pięknie, a na głowę zakładano koronę uplecioną z kwiatów. Był to tak zwany „obchód z królewną” – w otoczeniu innych panien obchodziła ona granice pól.

 

Autor: Robert Rumiński

Chałupa z Rempina, MWM w Sierpcu
Chałupa z Rempina
Młoda kobieta i starszy mężczyzna dekorują izbę zielonymi gałązkami
Dekorowanie izby na Zielone Świątki
kobieta i mężczyzna dekorują gałązkami chałupę na zewnątrz
Dekorowanie chałupy z Rempina

 

 

Bibliografia:

  1. Ferenc – Szydełkowa Ewa, Rok kościelny a polskie tradycje, Poznań 1988.
  2. Ogrodowska Barbara, Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne, Warszawa 2004.
  3. Smosarski Józef, Oblicza świąt, Warszawa 2005.
Podaj dalej

Podobne wpisy

Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu
16 listopada 2023

Najstarsza budowla w skansenie


Czytaj dalej
10 listopada 2023

Historia w rzeźbie


Czytaj dalej
muzeum wsi mazowieckiej w sierpcu
30 października 2023

Nie wystarczało!


Czytaj dalej
1437932
Total
Visitors
Strony internetowe i pozycjonowanie Google
  • BIP
  • Facebook
  • Instagram
  • YouTube
  • Mapa strony
0
  • Brak dostępnych tłumaczeń dla tej strony