Kontakt
  • Zmień kontrast
  • Zmniejsz rozmiar tekstu
  • Zwiększy rozmiar tekstu
  • Zobacz deklarację dostępności
logo-www-kolor-50logo-www-kolor-50logo-www-kolor-50logo-www-kolor-50
  • AKTUALNOŚCI
    • Najnowsze
    • Komunikaty
    • Blog
    • Kalendarz wydarzeń
    • Wieści Muzealne online
    • Konferencje
    • Archiwum
  • DLA ZWIEDZAJĄCYCH
    • Muzeum, godziny, bilety
    • Wirtualne spacery
    • Kup bilet
    • Regulamin zwiedzania
    • Informacje dla osób z niepełnosprawnościami
    • Oferta noclegowa
    • Gastronomia
  • EDUKACJA
  • O MUZEUM
    • Historia
    • Zbiory
    • Nagrody
    • Projekty i inwestycje
    • Biblioteka
    • Wydawnictwa – sklep
    • Partnerzy
    • Kariera
  • USŁUGI DODATKOWE
    • Wynajem obiektu i terenu
      • Kościół z Drążdżewa
      • Sale konferencyjno-szkoleniowe
      • Piknik
      • Organizacja ogniska
      • Stoiska dla wystawców
    • Wóz, bryczka
    • Szkółka jeździecka
    • Jazda w siodle
  • BIP
  • Facebook
  • Instagram
  • YouTube
  • Mapa strony
0

ZIELONE ŚWIĄTKI

  • Strona główna
  • Aktualności
  • Blog
  • ZIELONE ŚWIĄTKI
W CZWARTKI O KULTURZE – Pszczoły i produkty pszczele
17 maja 2021
Zgaduj-zgadula SKARBY Z MAZOWIECKIEJ SKRZYNI
28 maja 2021
21 maja 2021
Kategorie
  • Blog
Tagi

Dzień Zesłania Ducha Świętego nazywany Zielonymi Świątkami jest świętem ruchomym. Od II wieku obchodziło się to święto w 49 dzień po Zmartwychwstaniu Pańskim – licząc również Wielkanoc, Zielone Świątki są pięćdziesiątym dniem i dlatego określa się je mianem Pięćdziesiątnicy. W kulturze ludowej dzień ten postrzegany był jako początek lata. Wypadał pomiędzy 10 maja a 14 czerwca, kiedy ziemia pokrywała się zielonością i kwiatami, zboża rozwijały swoje kłosy, wegetacja była w kulminacyjnym momencie. Zieleń, jako kolor dominujący w otoczeniu pozostała w nazwie święta wśród ludu. Było to radosne święto szczególnie wśród mieszkańców wsi – rolników, którzy obserwując pola, sady i ogrody cieszyli się z przyszłych plonów. Przyroda dawała nadzieję na obfite zbiory, na dostatek trawy, a potem siana dla zwierząt, a w konsekwencji na przetrwanie całego roku i kolejnego przednówka.

Powiedzenie ludowe mówi: „Zielone Świątki – tatarak w kątki” odnosi się do dawnego zwyczaju dekorowania zagród i domu na tę wyjątkową niedzielę. W sobotę  po południu całe obejście uprzątano z niepotrzebnych sprzętów i śmieci, a ścieżki zamiatano i w niektórych domach wysypywano białym piaskiem. Wewnątrz izb także starano się przywrócić porządek. Gospodynie ścierały kurz i pajęczyny, zamiatały podłogi. Ubite z gliny polepy skrapiały wodą i wyrównywały, a w izbach, gdzie podłogi były z desek, szorowały je do białości. Następnego dnia wczesnym rankiem całe zagrody majono, czyli ozdabiano zielenią. W płoty i ogrodzenia od strony drogi powkładane były gałązki brzozy, lipy, wierzby, czy też liście tataraku. Te ostatnie wtykano także rzędem w krawędź strzech słomianych. Pociętym tatarakiem posypana była ścieżka prowadząca do drzwi wejściowych chaty, przy których z obu stron mocowano małe brzózki, lub tylko gałęzie obsypane listowiem. Nie oszczędzano tataraku obficie rozsypując jego kawałki na podłogach wewnątrz domu. Młode brzózki wstawiane były za wezgłowia łóżek. Liśćmi tataraku ozdabiane były ramy obrazów świętych. Poruszając się  po domu miało się wrażenie że jest się w lesie. Szeleściły poruszane powietrzem listki, a rozgniatane na podłodze kawałki tataraku wydawały bardzo mocny, orzeźwiający zapach tej rośliny, której przypisywano moc odganiania zła. Zapach tataraku odstraszał także insekty i owady.

To zielonoświątkowe przystrajanie domów i zagród zielenią wywodzi się z przedchrześcijańskich czasów. Prawdopodobnie jest pozostałością okresu przejścia – definitywnego pożegnania zimy i radosnego  powitania lata. Dawniej na wsiach istniał zwyczaj rozpalania przez pasterzy ognisk na wzgórzach i pastwiskach leśnych połączony z ucztą. Prowadzano też po wsiach wołu przystrojonego kwiatami i zielenią. Orszak towarzyszący zwierzęciu składał się z młodzieży wymachującej zielonymi witkami. Czasem szli też muzykanci. Na Podlasiu w Zielone Świątki wybierano najładniejszą dziewczynę, strojono ją pięknie, a na głowę zakładano koronę uplecioną z kwiatów. Był to tak zwany „obchód z królewną” – w otoczeniu innych panien obchodziła ona granice pól.

 

Autor: Robert Rumiński

Chałupa z Rempina, MWM w Sierpcu
Chałupa z Rempina
Młoda kobieta i starszy mężczyzna dekorują izbę zielonymi gałązkami
Dekorowanie izby na Zielone Świątki
kobieta i mężczyzna dekorują gałązkami chałupę na zewnątrz
Dekorowanie chałupy z Rempina

 

 

Bibliografia:

  1. Ferenc – Szydełkowa Ewa, Rok kościelny a polskie tradycje, Poznań 1988.
  2. Ogrodowska Barbara, Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne, Warszawa 2004.
  3. Smosarski Józef, Oblicza świąt, Warszawa 2005.
Podaj dalej

Podobne wpisy

Drewniane szalowane drzwi z ćwiekami

Drzwi deskowe, szalowane z ćwiekami - MWM, chałupa z Dzierżążni 2023 r.

23 stycznia 2023

Jeszcze trochę o drzwiach …


Czytaj dalej
Słomiany dach wsparty na czterech balach, wypełniony słomą

Wypełniony bróg we wsi Tuchlin, 1999 r.

13 stycznia 2023

Bróg, brożek, brożyna


Czytaj dalej
Studnia z żurawiem na wiejskim podwórku, obok poidło dla zwierząt, w tle budynki gospodarcze

Studnia ocembrowana kamieniami ocembrowana kamieniami w zagrodzie z Izdebna

9 stycznia 2023

Studnie wiejskie


Czytaj dalej
75858
Wszystkich odwiedzin
Strony internetowe i pozycjonowanie Google
  • BIP
  • Facebook
  • Instagram
  • YouTube
  • Mapa strony
0
  • Brak dostępnych tłumaczeń dla tej strony