MATKI BOSKIEJ ZIELNEJ

15 sierpnia obchodzona jest uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, znanej także, jako Zaśnięcie Matki Bożej, lecz najbardziej powszechną nazwą jest święto Matki Boskiej Zielnej.

Z tym dniem związana jest legenda, która głosi, że po śmierci Matki Bożej, apostołowie poszli do jej grobu, który był wykuty w skale, lecz nie znaleźli jej gdyż grób był pusty. Maryja została wzięta do nieba z duszą i ciałem, a w grocie pozostały tylko przepięknie pachnące zioła i wielobarwne kwiaty. Dlatego właśnie zanosi się do kościoła wszelkie płody ziemi takie jak zboża, owoce, kwiaty, zioła i warzywa w podzięce za plony i z prośba o przyszły urodzaj[1].

„Po co te wiązki i wianki
z mięty wrotyczu, rumianku?
Niesiemy je na znak hołdu
Maryi Pannie przed ołtarz.
A tę pszenicę i jęczmień
Czy także mamy poświęcić?
Proso też i mak, i żyto
Na coraz większą obfitość.
Niechaj to księża poświęcą
Dzisiaj w ten dzień Wniebowzięcia.”

Kazimiera Iłłakowiczówna „Msza maryjna na Matkę Boską Zielną”[2]

Bukiety zwane zielem, równiankami, prozankami, rózgami, ograbkami przygotowywane były najczęściej z różnych rodzajów zbóż, kwiatów ogrodowych, marchewek, gałązek z wiśniami i orzechami laskowymi, a także ziół o leczniczych właściwościach takich jak dziurawiec, mięta, krwawnik, macierzanka, bylica, chaber, wrotycz, rumianek itp.

W dawnej kulturze ludowej poświęconym roślinom przypisywano magiczne właściwości. Wierzono, że włożenie w zagon poświęconego bukietu uchroni uprawy kapusty i ziemniaków przed szkodnikami. Ziele przechowywano w domu zatykając je za święty obraz dla ochrony przed nieszczęściami. Wykruszone ziarno dodawano do tego, które szło na siew, żeby plon był obfity. Bukietem okadzano osoby, na które został rzucony czar, aby odczynić urok. Dymem oczyszczano dom, co miało chronić go przed pożarami. Zioła dodawano do herbat i naparów ze względu na swoje lecznicze właściwości, miały one pomagać na wszelki choroby, które dotykały ludzi i zwierzęta gospodarskie[3].

Autor: Magdalena Kowalak 

Bibliografia:

• Ogrodowska B., Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne, Warszawa 2004
• Strus A., Legenda, tradycja i historia o zaśnięciu i wniebowzięciu NMP, „Ruch Biblijny I Liturgiczny” 1984, nr 37(2), s.127–139.
• Uryga J. Rok Polski w życiu, tradycji i obyczajach ludu, Włocławek 1998.

[1]J. Uryga, Rok Polski w życiu, tradycji i obyczajach ludu, Włocławek 1998, s. 166-169.

[2] Tamże. s. 169.

[3] B. Ogrodowska, Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne, Warszawa 2004, s. 222-226.